- Άγνωστος Στρατιώτης
- Η ταφή των μαχητών που τα σώματά τους έχουν χαθεί είναι πατροπαράδοτο ελληνικό έθιμο. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι ψυχές εκείνων που δεν έχουν ταφεί βασανίζονται. Ο Όμηρος παρουσιάζει την ψυχή του Πάτροκλου να παρακαλά τον Αχιλλέα «θάψε με όσο μπορείς πιο γρήγορα, για να μπορέσω να μπω στον Άδη». Οι Αθηναίοι στρατηγοί που δεν μπόρεσαν να μαζέψουν τα πτώματα των στρατιωτών μετά τη ναυμαχία των Αργινουσών στον Πελοποννησιακό πόλεμο τιμωρήθηκαν σκληρά. Η Αντιγόνη προτιμά να πεθάνει παρά να εφαρμόσει την εντολή του Κρέοντα και να αφήσει άταφους τους αδελφούς της Ετεοκλή και Πολυνείκη. Όταν δεν μπορούσε να βρεθεί το πτώμα, γινόταν συμβολική ταφή. O Θουκυδίδης περιγράφοντας (Β 34) πώς γινόταν η ταφή των νεκρών στον Πελοποννησιακό πόλεμο από τους Αθηναίους λέει: «...Μία δε κλίνη κενή φέρεται εστρωμένη των αφανών, οι αν μη ευρεθώσιν εις αναίρεσιν» («Φέρνουν ένα άδειο, φροντισμένο όμως φέρετρο για τους αφανείς, δηλαδή εκείνους που χάθηκαν και δεν έτυχε να τους βρουν για να τους θάψουν»). Για την ταφή του αφανούς, οι συγγενείς του κατασκεύαζαν κενοτάφιο και καλούσαν τον νεκρό τρεις φορές με το όνομά του για να έλθει να μείνει σε αυτό. Έπειτα τοποθετούσαν την επιτύμβια στήλη σαν να βρισκόταν αληθινά o νεκρός από κάτω.
Στους νεότερους χρόνους, την κατασκευή κενοταφίων –μνημείων προς τιμήν των μαχητών που χάθηκαν στις μάχες– ανέλαβεη πολιτεία. Τέτοια μνημεία έχουν ανεγερθεί σε πολλές χώρες μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Στην Ελλάδα, η ανέγερση του πρώτου μνημείου του είδους αποφασίστηκε από τον δήμο Ερμούπολης Σύρου (6 Ιανουαρίου 1858). Το έργο πραγματοποιήθηκε το 1889 με σχέδια του γλύπτη Γ. Βιτάλη. Τo μνημείο της Αθήνας βρίσκεται στην πλατεία Συντάγματος, στα Παλαιά Ανάκτορα –τη σημερινή βουλή– και είναι έργο των Δημητριάδη και Ροκ. Εικονίζει ανάγλυφη μορφή νεκρού αρχαίου οπλίτη. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 25 Μαρτίου 1932 από τον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ανδρ. Μιχαλακόπουλο και τον πρόεδρο της βουλής Θ. Σοφούλη, που εκφώνησε και σχετικό λόγο.
Το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, μπροστά στη Βουλή των Ελλήνων, στην Αθήνα (φωτ. Όθωνα Τσουνάκου).
Dictionary of Greek. 2013.